In de huidige, razendsnel evoluerende digitale maatschappij heeft de Europese Unie een duidelijke mening: Het is noodzakelijk om leerlingen kritisch en creatief te leren denken. Daarom ontwikkelde de Europese Unie een overkoepelend raamwerk dat een aantal referentiekaders, zelfevaluatietools en trainingsprogramma’s bundelt en presenteert als leidraad voor de digitale competentie van opvoeders (DigCompEdu).
Dit dankbaar kader is dé leidraad voor scholen en e-Academy’s die willen inzetten op digitalisering in het onderwijs. Het referentiekader omvat 22 verschillende professionele competenties. Hoe meer onderdelen geïntegreerd zijn in de schoolorganisatie en de lessen, hoe hoger de kwaliteit van het materiaal. Gelukkig moeten leraren niet alles op eigen houtje uitwerken. Digitale platformen en lesinhouden die dit Europees referentiekader volgen, kunnen leraren en scholen snel vooruithelpen. Het Europees DigComEdu-kader vervangt niet de reeds bestaande kaders, maar zorgt ervoor dat ze met elkaar vergeleken kunnen worden. Het referentiekader is opgedeeld in zes competentiegebieden met elk een eigen focus.
1. Professioneel engagement
Samenwerken en digitaal kunnen communiceren met partners, leerlingen en ouders in zinvolle situaties is belangrijk. Reflecteren over de eigen didactische ICT-bekwaamheden hoort daar ook bij om levenslang te kunnen leren en professionaliseren. Om dit efficiënt te kunnen doen, is het aangewezen in te zetten op kwalitatieve leerplatformen en planningstools die afgestemd zijn op de noden van de leraar, de school en het Vlaamse onderwijs.
2. Digitale bronnen
Digitale bronnen vind je in overvloed. Een competente leerkracht selecteert daaruit de meest geschikte digitale middelen. Maar het is niet voldoende om enkel quizvragen of digitale artikels aan te bieden. De leraar dient de digitale middelen aan te passen aan de doelgroep en ze kwalitatief te integreren in het lesgebeuren. Dit vraagt van de leraar een minimum aan digitale informatievaardigheden. Competentiegebied 2 sluit daarom nauw aan het vorige, waarbij levenslang leren en professionaliseren centraal staat.
3. Lesgeven en leren
Dankzij technologie is zelfgestuurd werken toegankelijker dan ooit voor leerlingen. Hiernaast kunnen de leraren hun instructies ondersteunen met interactieve opdrachten. De digitale technologie draagt bij om het onderwijsleerproces te optimaliseren. Zo kunnen ‘flip–the–classroom‘-lessen de leerlingen én leraren door de leerstof begeleiden. Tools die leraren helpen met automatische analyses van hun leerlingen zijn ook handig net als tools die kunnen helpen bij het bewust samenstellen van leerlingengroepen. Met zo’n technologieën kunnen leerkrachten gemakkelijker het onderste uit de kan halen.
4. Toetsen en feedback
Onderwijzen kan nooit zonder feedback. Met gerichte informatie uit observaties of toetsen wordt het leerproces van de leerling bevestigd of bijgestuurd. Technologie kan hierin een belangrijke rol spelen. Denk maar aan het automatisch corrigeren van oefeningen. Uiteindelijk kan deze digitaal ontwikkelde data ook gebruikt worden om besluitvorming te ondersteunen. Zo kunnen leraren de resultaten van de leerlingen sneller en diepgaander analyseren, om vervolgens gerichtere feedback te kunnen geven.
5. Leerlingen motiveren
Een andere zinvolle invulling is de focus op leerlingbetrokkenheid en differentiatie. Digitale tools kunnen de actieve betrokkenheid verhogen. Met als gevolg dat ook de externe motivatie en het zelflerend vermogen van de leerlingen vergroten. Denk maar aan oefeningen die automatisch moeilijker en makkelijker worden volgens het niveau van de leerling.
6. Digitale geletterdheid
Alle voorgaande competentiegebieden leiden ons tot waarvoor het DigCompEdu-kader is ontwikkeld: kritische leerlingen opleidingen die hun mannetje of vrouwtje kunnen staan in de digitaliserende maatschappij. Hierbij wordt er ook gedoeld op mediawijsheid aanscherpen bij de leerlingen, digitaal samenwerken, digitale materialen creëren en probleemoplossend denken met digitale technologieën zoals programmeren.
Om leerkrachten bij te staan in hun digitale zoektocht, bundelt FuTuRePRooF alle competentiegebieden op haar leerplatform en gaat graag met scholen in overleg over welke vaardigheden nog beter versterkt kunnen worden door het platform. Surf naar www.ftrprf.be om gratis online lesmateriaal te ontvangen.
