Never waste a good crisis

Home / Artikel / Never waste a good crisis

 

De huidige coronacrisis brengt heel wat verandering in het onderwijs. Zo werd afstandsonderwijs een vaste waarde binnen de klaspraktijk en kwam recent ook het nieuws dat de overheid 375 miljoen investeert in de ‘digisprong’ (1). Een historische omschakeling?

Zal het onderwijs van morgen anders zijn dan voorheen of is deze digitalisering een tijdelijke oplossing op de huidige crisis? We zoomen in op de verschillende moeilijkheden die leraren ondervinden en welke vormen van digitaal onderwijs er precies zijn. Vervolgens geven we enkele voorbeelden en tips om er verder mee aan de slag te gaan, zodat je nadien een eigen visie op bovenstaande vraag kan formuleren.

 

Struggle 1 – Het leerproces uit handen geven

In een korte bevraging (2) gaf een groot deel van de leraren aan dat afstandsonderwijs het moeilijker maakt om een beeld te vormen van het leerproces van leerlingen. Tevens was het lastig om te detecteren wat er fout liep. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat je als leerkracht het leerproces meer uit handen geeft in het digitale onderwijs. Waar leraren in het gewone onderwijs vaak synchroon les gaven, is er nu een verschuiving naar het asynchroon leren in de digitale wereld. Wat is het verschil?

Als alle leerlingen terzelfdertijd les volgen, noemen we dat synchroon leren. Vaak is er meer contact en betrokkenheid. De leerkracht kan directe feedback en uitleg geven. Voorbeelden zijn: webinars, chatgroepen, live Q&A, simultaan brainstormen, online intervisie,… Bij asynchroon leren kunnen leerlingen de les op verschillende tijdstippen bekijken, aangezien de communicatie niet live is. Voorbeelden hiervan zijn forums, zelfstandige opdrachten, vooraf opgenomen instructiefilmpjes, leerpaden, …

Het is niet zo dat de ene methode beter of slechter is dan de andere. Beide hebben voor- en nadelen. Zo kan synchroon leren de leerkracht een vals gevoel van betrokkenheid geven. Zijn leerlingen effectief aandachtig aan het luisteren als je online les geeft? Daarnaast speelt synchroon leren in het nadeel van kinderen die één computer delen met het volledige gezin. Asynchroon leren maakt het dan weer complexer voor de leerkracht om het leerproces goed op te volgen. Kies dus als leerkracht een werkvorm waarbij je jezelf comfortabel voelt. 

 

Struggle 2 – Afleiding bij leerlingen

Een grote moeilijkheid van digitaal afstandsonderwijs is dat de leerlingen vrij snel afgeleid kunnen zijn. Zitten ze ondertussen op de gsm? Dat komt wel vaker voor en heeft helaas een negatieve impact op de concentratie (3). Het is dus nodig om hen te begeleiden in het actief meevolgen en uitvoeren van instructies en oefeningen. Zo verhoogt hun concentratievermogen wanneer ze de lessen volgen op één vaste plek zonder veel prikkels, bv. een opgeruimd bureau. De grootste bron van afleiding, hun gsm, schakelen ze beter uit en verstoppen deze buiten hun gezichtsveld. Er bestaan verschillende tools (bv. webwijzer.nl of Forest (4)) om storende websites zoals Facebook en YouTube te blokkeren, zodat leerlingen zich volledig kunnen focussen op de online les. 

 

Struggle 3 – It’s all SO confusing…

We verwachten van de leerlingen heel wat zelfstandigheid: niet alleen moeten ze nu hun eigen agenda bijhouden, ze kunnen minder rekenen op rechtstreekse hulp van de leerkracht en klasgenoten. Geen gemakkelijke opgave voor tieners. Daarom zijn STRUCTUUR en ROUTINE de belangrijkste kernwoorden in het digitale verhaal. Het geven van een goede online les begint niet tijdens het lesgeven, maar ervoor. Maak op voorhand duidelijke afspraken met jouw leerlingen. Geef bijvoorbeeld een lijstje mee met de materialen die nodig zijn per les. Leg de lessen op jouw vaste uren of spreek op voorhand alle data af wanneer je online zal zijn. Breng de leerlingen meer structuur bij door op voorhand alle doelen uit de doeken te doen voor de komende maand én vertel wat ze elke les zullen leren. Ja, het vraagt wat meer voorbereidingswerk, maar je zal zo blij zijn met de tijdswinst!

 

Struggle 4 – Workload bij leraren

Didactiek is bij afstandsonderwijs minstens even belangrijk als in contactonderwijs. Uit een recente studie (5) blijkt dat leerkrachten die zich bij afstandsonderwijs focusten op het verbeteren van de instructiekwaliteit, meer dan enkel op de technische tools, een beter afstudeerrendement haalden. Met andere woorden: als de workload te groot is of je geraakt niet meer wijs uit alle verschillende tools, focus je dan op wat echt telt: een goede didactisch onderbouwde les maken. Hoe ziet zo een les er uit? Ten eerste mogen de instructies niet langer duren dan 20 minuten. Laat leerlingen nadien de leerstof actief verwerken voor de volgende 25 minuten. Door productieve strategieën zoals het invullen van oefeningen, het beantwoorden van vragen en het opstellen van schema’s, verwerken tieners de leerstof veel doeltreffender dan door louter naar een les te luisteren. Neem 5 à 10 minuten de tijd om de vergaarde informatie te evalueren met een quiz, mondelinge vragen of een vooropgestelde toets.

 

Extra tips:

  • Wees consequent en stipt. Later beginnen zorgt alleen voor meer uitstelgedrag bij leerlingen. Vraag leerlingen op het einde van de les waarom ze te laat waren.
  • Maak het leuk en zorg voor sfeer. Gooi de classroom eerder open en verwelkom de leerlingen met een muziekje of een babbel. Zo zorg je voor een persoonlijke band met de leerlingen én de klasgroep heeft de kans om nog eens bij te praten. Zorg voor korte energizers tussen je les door.
  • Blijf online tijdens het uitvoeren van oefeningen én zorg dat de chatfunctie actief gebruikt wordt. Sommige leerlingen zijn te verlegen om een vraag te stellen voor de voltallige groep. Op deze manier kan je ook voor de stillere leerlingen extra ondersteuning bieden.

_________________

1 https://beslissingenvlaamseregering.vlaanderen.be/document-view/5FD3708B6B34EF0008000178
2 Bevraging (177 participanten) over het digitale onderwijs tijdens de lockdown-periode
3 https://www.mediawijzer.net/omgaan-met-digitale-afleiding-bij-pubers-maak-van-de-verleiding-een-vermijding/
4 https://www.forestapp.cc/
5 Delnoy et al.,2020. Predicting and resolving non-completion in higher (online) education – A literature review. Volume 29, February 2020, 100313.

Related Posts